درباره سام واتون خالق فروشگاه های زنجیره ای

می گویند اگر سام واتون اکنون زنده بود ، ثروتی دو برابر بیل گیتس داشت. پسر تیزهوشی که در حین تحصیل در ازای غذا در رستوران ها پیشخدمتی می کرد و از کارکردن ابایی نداشت. او سال 1998 در میان فهرست 100 تأثیرگذار قرت قرن بیستم مجله تایم قرار گرفت. مردی که در خانواده ای کشاورز متولد شده بود، بزرگترین فروشگاه زنجیره ای را در سرتاسر دنیا راه اندازی کرد.

29 مارس 1918 در نزدیکی منطقه کینگز فیشر در ایالت اوکلاهاما، توماس گیبسون والتون و نانسی لی واتسون صاحب فرزند پسری شدند که نام او را سام والتون نهادند. آنها تا سال 1923 در مزرعه خود زندگی کردند.

پدر سام که درآمد حاصل از کشاورزی را برای امرار معاش خانواده خود کافی نمی دید به حرفه پیشین خود رهن و اجاره املاک بازگشت. بنابراین سام به همراه خانواده خود به ایالت میسوری نقل مکان کرد. زمانی که سام در سال هشتم مشغول به تحصیل بود به عنوان جوان ترین پیشاهنگ تاریخ امریکا به شمار می آمد. او به قدری هوشمند و موفق بود که در زمان فارق التحصیلی خود به عنوان تیزهوش ترن پسر شناخته شد.

سام برای امرار معاش از هیچ کاری دریغ نمی ورزید، کارهای زیادی انجام می داد تا به خانواده خود کمک کند. گاوها را می دوشید و شیر آنها را می فروخت، حتی زمانی به فروش روزنامه و بردن آن به در منازل مشفول شد. در کنار کار به تحصیلش هم توجه داشت، از این رو وارد دانشگاه میسوری شد و در رشته اقتصاد تحصیل کرد، هرچند که هنگام تحصیل کار نیز می کرد، زمانی حتی در ازای غذا در رستوران ها پیشخدمتی می کرد. در خلال یربازی نیز در کارخانه تولسای اوکلاهاما مشغول به کار شد و در آنجا همسر خود را انتخاب کرد. همسر او دختر یک بانکدار و مزرعه دار معروف بود.

ایده راه اندازی فروشگاه

سال 1945 پس از ترک ارتش، والتون تصمیم گرفت تا فروشگاه بزرگی افتتاح کند که مغازه های متنوعی در آن وجود داشته باشد. او با کمک پدرزن خود 20 هزار دلار وام گرفت و به همراه 5 هزار دلاری که اندوخته بود، فروشگاه بن فرانکلین در آرکانزاس را خریداری کرد.

این فروشگاه نمایندگی زنجیره ای برادران باتلر را در اختیار داشت. در این فروشگاه بود که سام راز موفقیت را کسب کرد. او ابتدا به این ایده رسید که قفسه های فروشگاه باید مملو از اجناس ارزان قیمت باشد، در ضمن فروشگاه او در ایام کریسمس بیشتر از سایر فروشگاه ها باز می ماند؛ همچنین با خرید از عمده فروشان ارزان قیمت در زمینه تخفیف دادن نیز پیشتاز و میدان دار بود، در نتیجه فروش او بالا رفت. فروش بیشتر نیز به او این امکان را می داد تا قیمت کمتری از عمده فروشان درخواست کند. یکی دیگر از دلایل موفقیت این فروشگاه موقعیت مرکزی آن بود که اجازه دسترسی به مشتریان زیادی را می داد. برای پیروزی در رقابت با فروشگاه استرلینگ، والتون فروشگاه مقابل خود را اجاره کرد؛ اما این موفقیت چندان ادامه نیافت؛ چون مالک فروشگاه حاضر به تمدید اجاره نشد و ادعا می کرد که آن را برای پسر خود می خواهد، لذا سام مجبور شد تمام اجناس فروشگاه را به مبلغ 50 هزار دلار به مالک بفروشد، هرچند از نظر والتون قیمت منصفانه ای بود.

سرانجام والتون مجبور شد فروشگاه دیگری را اختیار کند، فروشگاهی را باز کرد و نام آن را ارزان فروشی والتون گذاشت.

والتون و همسرش همچنین درگیر فعالیت های اجتماعی نیز شدند. والتون مدتی رئیس باشگاه روتاری و اتاق بازرگانی بود و در شورای شهر نیز انتخاب شد. در هیأت پرستاران فعالیت می کرد و لیگ کوچک بیسبال را در شهر خود راه اندازی کرد.

سال 1952 تصمیم گرفت تا فروشگاه دیگری در 20 مایلی جنوب بنتونویل راه اندازی کند؛ این فروشگاه هم همان نام را داشت و این بار هم به دلیل ارزان فروشی به موفقیت رسید.

والتون در مورد این دوران می گفت: من بدون خجالت یا شرمندگی کاری را می کردم که در مورد هر کار دیگری در زمینه تجارت نیز انجام می دادم و خواهم داد. من در فروشگاه های دیگران سر می کشیدم و به دنبال استعدادها و قابلیت ها می گشتم. والتون در جست و جوهای خود به ویلارد واکر مدیر فروشگاهی در اوکلاهاما برخورد کرد. او تصمیم گرفت درصدی از سود فروشگاه خود را به واکر پیشنهاد کند. خود والتون نیز ماهی یکبار برای سرکشی و رسیدگی به امور فروشگاه به آنجا سرمی زد. در همین دوران بود که والتون برای اولین بار پدیده صندوق را بوجود آورد تا مشتریان بتوانند پس از انتخاب اجناس خود، پول آنها را یکجا و در نزدیکی در خروجی پرداخت کنند.

وی همچنین اصرار داشت تا فروشگاه های او تمیز و پرنور باشد و برای افزایش وفاداری کارمندان خود آنها را در سود فروشگاه سهیم می کرد.

تشکیل فروشگاه زنجیره ای

سرانجام والتون به کمک پدرزن و برادران خود فروشگاه های بیشتری را تأسیس کرد؛ همچنین فروشگاه های بزرگتری که نام آنها را مرکز فروش خانواده والتون گذاشت. والتون به مدیران خود پیشنهاد کرد تا در فروشگاه های تحت مدیریت خود شریک شوند و در صورت تمایل تا سقف 1000 دلار در فروشگاه های جدید سرمایه گذاری کنند. این کار باعث می شد تا مدیران تمام سعی خود را بکنند تا سود آنها بیشتر شود و مهارت های مدیریتی خود را افزایش دهند تا سال 1962، والتون و برادرانش 16 فروشگاه را در آرکانزاس، میسوری و کانزاس در اختیار داشتند.

جهانی ساختن یک ایده

تجربه سام والتون در مدیریت و تأسیس فروشگاه های متعدد به همراه ایده های بزرگ او باعث شد تا پس از 16 فروشگاه ایده خود را جهانی ساخته و به پرورش آن بپردازد.

در حال حاضر والمارت به بزرگترین خرده فروشی دنیا تبدیل شده است. سال 2004 بیش از یک و نیم میلیون نفر در ایتخدام شرکت والمارت بوده اند. والتون معتقد بود که هر والمارت باید منعکس کننده ارزش های مشتریان خود بوده و از دیدگاه آنها نسبت به جامعه خود حمایت کند. او سال 1992 به خاطر تلاش های منحصر به فرد خود در صنعت خرده فروشی به دریافت مدال آزادی نائل آمد. آوریل همان سال بود که سام والتون در 74 سالگی از دنیا رفت.

مجله فوربس او را در طول سال های 1985 تا 1988 به عنوان ثروتمندترین مرد امریکا و دنیا معرفی کرد.

منبع روزنامه جام جم 23 بهمن 1386 ویژه نامه نسل 3 شماره 178